عصبکشی یا درمان ریشه یکی از مؤثرترین روشها برای نجات دندانهای آسیبدیده است. بسیاری از افراد فکر میکنند بعد از عصبکشی باید کاملاً درد برطرف شود؛ اما واقعیت این است که در بسیاری از موارد، درد خفیف تا متوسط بعد از عصبکشی طبیعی است. مطمئناً این سؤال برای شما هم پیش آمده که:
چرا باز هم بعد از عصبکشی دندان درد دارد؟ آیا طبیعی است یا باید نگران باشم؟
در این مقاله به شکلی کاملاً شفاف، علمی و قابلدرک به دلایل درد بعد از عصبکشی، مدت طبیعی درد، علائم خطر و نکات مراقبتی میپردازیم.
آیا درد بعد از عصبکشی طبیعی است؟
بله. در اغلب بیماران، احساس درد یا حساسیت پس از عصبکشی کاملاً طبیعی است.
دلیلش این است که:
-
اطراف ریشه دندان هنوز ملتهب است
-
بافتها زمان لازم برای ترمیم دارند
-
فشار و کار روی دندان هنگام درمان باعث التهاب موقت میشود
حتی اگر عصب کشی کاملاً درست انجام شده باشد، باز هم درد ۳ تا ۷ روز طبیعی است.
اما درد باید رو به بهبود باشد. اگر درد شدیدتر شد یا بعد یک هفته بهتر نشد، ممکن است نیاز به بررسی مجدد باشد.
دلایل رایج درد بعد از عصبکشی
۱. التهاب طبیعی بافت اطراف ریشه
در طول عصبکشی، ابزارهای دندانپزشکی داخل کانال ریشه کار میکنند و همین میتواند باعث تحریک بافت اطراف ریشه شود. این التهاب کاملاً طبیعی است و معمولاً پس از چند روز کاهش مییابد.
۲. فشار روی دندان هنگام غذا خوردن
پس از عصبکشی، دندان ضعیفتر از حالت عادی است تا زمانی که روکش شود. اگر روی آن غذاهای سخت بجوید، ممکن است درد احساس کنید.
۳. پُرشدگی بیش از حد یا کمتر از حد
گاهی مواد پرکننده کمی از نوک ریشه بیرون میزند یا کمتر از حد استاندارد پر میشود و این مشکل میتواند چند روز تا چند هفته درد ایجاد کند.
۴. باقی ماندن التهاب یا عفونت
گاهی عفونت دندان قبل از عصبکشی بسیار شدید بوده و نیاز دارد چند روز بعد از درمان نیز با آنتیبیوتیک کنترل شود. در این حالت، درد ممکن است بیشتر طول بکشد.
۵. ترکهای ریز در دندان
قبل از عصبکشی ممکن است دندان ترک ظریف داشته باشد. اگر این ترک تا ریشه ادامهدار باشد، میتواند بعد از درمان باعث درد شود.
۶. بالا بودن سطح پرکردگی (هایپرکانتکت)
اگر پس از پرکردن، دندان هنگام بستن دهان بیش از حد بالا باشد، فشار اضافی وارد شده و درد ایجاد میشود. این مشکل با یک تنظیم ساده برطرف میشود.
۷. حساسیت لثه یا بافت اطراف دندان
گاهی علت درد، خود دندان نیست و لثه ملتهب اطراف آن است که در طول درمان تحریک شده است.
بعد از عصبکشی چه نوع دردی طبیعی است؟
-
درد هنگام فشار یا جویدن
-
درد خفیف هنگام لمس
-
حساسیت به سردی یا گرمی (گاهی تا چند روز باقی میماند)
-
درد تپشی خفیف شبها
این دردها اگر هر روز کمتر شوند، طبیعیاند.
چه دردی طبیعی نیست؟
-
درد شدید و مداوم که قطع نمیشود
-
تورم صورت یا لثه
-
تب
-
درد شدید هنگام گاز زدن
-
خروج ترشحات چرکی
-
بوی بد مداوم دهان
این علائم نشاندهنده نیاز به مراجعة فوری به دندانپزشک است.
مدت زمان طبیعی درد بعد از عصبکشی
این جدول نشان میدهد درد معمولاً تا چه زمانی طبیعی است:
| نوع درد | مدت زمان طبیعی |
|---|---|
| درد خفیف | ۳ تا ۷ روز |
| درد متوسط هنگام جویدن | ۷ تا ۱۴ روز |
| حساسیت گاهبهگاه | تا ۲ هفته |
| درد شدید ادامهدار | طبیعی نیست |
اگر درد از ۱۰ روز بیشتر شود یا شدت بگیرد، دندان باید مجدد ارزیابی شود.
آیا ممکن است عصبکشی نیاز به تکرار داشته باشد؟
بله، در بعضی موارد امکان دارد. مهمترین دلایل:
-
عصبکشی قبلی ناقص بوده
-
کانالهای فرعی پیدا نشدهاند
-
مواد پرکردگی کامل نبود
-
عفونت شدید بوده و باقی مانده است
در چنین شرایطی درمانی به نام ریتراپی (عصبکشی مجدد) انجام میشود.
مراقبتهایی که درد بعد از عصبکشی را کاهش میدهد
برای داشتن یک روند بهبودی راحتتر:
-
از جویدن غذاهای سخت روی دندان درمانشده خودداری کنید
-
تا چند روز از مصرف غذاهای چسبنده و خشک پرهیز کنید
-
داروهای تجویز شده را کامل مصرف کنید
-
در صورت تجویز آنتیبیوتیک، دوره درمان را کامل انجام دهید
-
بهداشت دهان را با مسواک نرم رعایت کنید
-
در صورت درد زیاد، از مسکنهای استاندارد استفاده کنید
دلایل خطرناک درد بعد از عصبکشی که نباید نادیده گرفته شوند
اگرچه بیشتر دردهای پس از عصبکشی طبیعی هستند، اما برخی علائم نشان میدهند که دندان نیاز به بررسی فوری دارد. شناخت این علائم باعث میشود زمان را از دست ندهید و از مشکلات بزرگتر جلوگیری شود.
۱. باقی ماندن عفونت یا تشکیل آبسه
وقتی عفونت دندان قبل از درمان شدید باشد، ممکن است بخشی از آن حتی پس از عصبکشی در بافت اطراف ریشه باقی بماند.
این وضعیت معمولاً با علائم زیر همراه است:
-
درد شدید و ضرباندار
-
تورم لثه یا صورت
-
خروج چرک یا مزه بد در دهان
-
تب یا بیحالی
در این موارد معمولاً نیاز به مصرف آنتیبیوتیک یا حتی تخلیه آبسه وجود دارد.
۲. پرشدگی ناکامل ریشه
اگر کانالهای ریشه بهطور کامل و استاندارد پر نشده باشند، باکتریها میتوانند دوباره در همان فضا تکثیر شوند و درد ادامهدار ایجاد کنند.
در این مواقع دندانپزشک معمولاً «عصبکشی مجدد» (ریتراپی) را پیشنهاد میدهد.
۳. وجود کانالهای فرعی پیدا نشده
بعضی دندانها یک یا چند کانال اضافی و پنهان دارند که در برخی موارد از چشم دندانپزشک پنهان میماند.
در این حالت با وجود درمان، درد باقی میماند تا زمانی که کانال فرعی نیز درمان شود.
۴. ترک عمودی ریشه
یکی از مشکلات جدی که میتواند درد پس از عصبکشی ایجاد کند، ترکهای عمودی در ریشه است.
این ترکها گاهی بسیار ظریفاند و تنها با عکسهای تخصصی یا بررسی دقیق قابل تشخیص هستند.
اگر ترک تا عمق ریشه رسیده باشد، معمولاً دندان قابل حفظ نیست.
۵. بالا بودن ارتفاع پرکردگی
اگر پرکردگی یا پانسمان دندان کمی بلندتر از حد معمول باشد، هنگام بستن دهان فشار بیشتری به دندان وارد میشود.
این مشکل درد تیز و قابلتشخیص ایجاد میکند و معمولاً با یک تنظیم ساده در مطب بهطور کامل رفع میشود.
چطور بفهمیم درد بعد از عصبکشی طبیعی است یا غیرطبیعی؟
در جدول زیر یک راهنمای عملی برای تشخیص نوع درد ارائه شده است:
| نوع درد | طبیعی؟ | توضیح |
|---|---|---|
| درد خفیف تا متوسط هنگام جویدن | ✔ طبیعی | تا ۷–۱۴ روز ممکن است ادامه داشته باشد |
| حساسیت به فشار یا لمس | ✔ طبیعی | التهاب بافت اطراف ریشه است |
| درد شبانه تپشی | ✔ در برخی موارد | اگر هر روز کمتر شود طبیعی است |
| درد شدید همراه با تورم | ✘ غیرطبیعی | نشانه عفونت یا آبسه است |
| درد مداوم که بهبود نمییابد | ✘ غیرطبیعی | احتمال نیاز به عصبکشی مجدد |
| تب و بوی بد دهان | ✘ غیرطبیعی | نشانه فعالیت باکتریها و عفونت |
اگر درد به جای کاهش، رو به افزایش باشد، حتماً باید دندان بررسی شود.
چه زمانی باید دندان عصبکشی شده را روکش کنیم؟
یکی از دلایلی که درد را طولانیتر میکند، دیر روکش کردن دندان است.
دندان پس از عصبکشی ضعیفتر میشود و برای جلوگیری از شکستگی باید روکش شود.
بهترین زمان روکش:
۲ تا ۳ هفته بعد از عصبکشی
اگر دندان روکش نشود:
-
هنگام جویدن درد بیشتری حس میشود
-
احتمال ترک خوردن دندان افزایش مییابد
-
ممکن است دندان بهطور کامل بشکند و دیگر قابلدرمان نباشد
روکش، دندان عصبکشیشده را پایدار و بدون درد میکند.
بهترین مراقبتها برای کاهش درد پس از عصبکشی
-
پرهیز از جویدن غذاهای سخت روی دندان درمانشده
-
مصرف منظم مسکنها طبق تجویز پزشک
-
استفاده از کمپرس سرد در ۲۴ ساعت اول
-
رعایت بهداشت دهان با مسواک نرم
-
کامل کردن دوره آنتیبیوتیک (در صورت تجویز)
-
پرهیز از غذاهای خیلی داغ یا خیلی سرد
این مراقبتها روند ترمیم بافت اطراف ریشه را سرعت میدهد.
سوالات متداول درباره درد پس از عصبکشی
آیا درد بعد از عصبکشی طبیعی است؟
بله، در بیشتر موارد تا یک هفته طبیعی است، بهخصوص هنگام جویدن.
چقدر طول میکشد درد کاملاً برطرف شود؟
معمولاً بین ۳ روز تا ۲ هفته، بسته به شرایط دندان.
اگر بعد از ۱۰ روز هنوز دندانم درد داشته باشد چه کنم؟
اگر درد رو به کاهش نیست، بهتر است توسط متخصص بررسی شود.
آیا ممکن است دندان بعد از عصبکشی دوباره عفونت کند؟
بله، اگر درمان ناقص باشد یا عفونت شدید بوده باشد. در این صورت ممکن است نیاز به عصبکشی مجدد باشد.
چرا بعد از عصبکشی هنگام گاز زدن درد دارم؟
احتمالاً ارتفاع پرکردگی بالاست و باید تنظیم شود.
جمعبندی نهایی
درد بعد از عصبکشی همیشه نشانهی مشکل نیست. بیشتر دردها کاملاً طبیعی بوده و در مدت چند روز تا دو هفته کاهش پیدا میکنند.
اما اگر درد شدید باشد، همراه با تورم یا تب باشد، یا اصلاً رو به بهبود نرود، باید دندان دوباره بررسی شود.
تشخیص درست، روکش بهموقع و رعایت مراقبتهای لازم، بهترین راه برای داشتن دندانی سالم پس از عصبکشی است.
